Zapatista Kahve ; ‘Gökyüzünde Yeni Işık!’
‘Zapatista’ politik anlamda, Meksika'da birliklerin ortak işbirliği için temel bir yaklaşımdır. Karar, halk demokrasisine göre alınır ve ‘know-how’a dayalı bir kooperatifçilik girişimidir. Karar verici ‘kurul’ değiş tokuşa dayalı alışverişte yolsuzluğa karşı duruş sergiler. Buna göre, ‘sorumluluk’ eş paydada bireysel üyeler, başkan, sekreter olarak iki yıl için seçilir ve görev alanları için para almazlar. Diğer üyeler bu süre zarfında arazileri için çalışırlar ve geleneksel olarak, tüm üyeler topluluğa belirli bir süre hizmet veren gönüllü görevler üstlenirler.
Zapatista Kahve’yi diğer pek çok kahve kolektifinden ayırıcı duruş ‘ üretim ve gelirin’ eşit şekilde paylaşılmasıdır. Bu noktada, işçinin emeğinin sömürülmediği, adil ticaretten bahsedebiliriz. Bu insanlar, yaşamlarını geçindirmek için, neo-liberalizmi reddederek, kendi özerk toplulukları altında alış veriş yaparlar.
Ancak geleneksel bir çevre ve doğa anlayışına sahip olup, sürdürülebilir tarım ve ekonomi anlayışıyla kendilerini hükümet dostu çiftçilerden farklılaştırmaktadırlar.
Bu anlamda, ürünleri organiktir.
Zapatista adını Meksika Devrimi’nin lideri ( 1910-1920) olan Emiliano Zapata’dan alır. Ayrıca, zapatista, Meksika’nın en yoksul eyaletlerinden olan Chiapas’taki ulusal kurtuluş ordusunun da adıdır. Bu topluluklar, genellikle ‘Maya Kültüründen’ gelen ve kendi özerk bölgelerinde, Meksika hükümetine karşı yaşayan, toprak halkın malıdır yaklaşımıyla geçimlerini sürdüren insanlardan oluşur.
Zapatista kahvenin dağıtımında küresel anlamda dayanışma ağları faaliyet gösterir. Bu sayede, Zapatista’nın Maya halkı, bir başka deyişle kahve üreticileri, kooperatiflere ödenen yüksek karlı satışlardan farklı olarak, direkt ödemeyle karın tamamına ulaşarak, özellikle de yoksul bir bölge olan Chiapas’ta özerk agroekolojiye destek vererek, sürdürülebilir tarıma destek vermektedir.
Türkiye’de çeşitli noktalarda temin edilebilen Chulcan Zapatista Kahvesi kooperatif ‘Yachil Xojobal Chu'lchan’ aracılığıyla gelmektedir.
Tzeltal dilinde “gökyüzünde yeni ışık” anlamına gelen Yachil Xojobal Chu'lchan, 2001 yılında, Chilon, Pantelho ve Chilon belediyelerinde Tzotzil ve Tzeltal Maya yerli topluluklarından ilk küçük bir 383 küçük ölçekli kahve çiftçi üyesi ile kurulmuştur. Belirleyici bir özelliği, Zapatista hareketi ile ilerici, siyasi dayanışma, özerklik için mücadele ve yerli haklara saygı göstermeleridir.
Zapatista Kahveyi Türkiye’de temin edebileceğiniz noktalar şu an için sınırlı olmakla birlikte Ankara’da ODTÜ Vişnelik’ten almanız mümkün.
Kaynaklar: https://coopcoffees.coop/yachil/
http://tangoitalia.com/zapatistas/cafe_distribution_en.htm
